Obecnie na ,,topie” w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych znajduje się kwestionowanie prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego przez osoby prowadzące działalność gospodarczą. Niektóre statystki podają, że w tym roku miało miejsce ponad 1 tyś przypadków ,,wykrycia” przez pracowników Organu rentowego za pośrednictwem social media typu Facebook korzystania ze zwolnienia lekarskiego niezgodnie z przeznaczeniem. Wytrwali urzędnicy obserwują na Facebooku i innych portalach, przedsiębiorców którzy będąc na zwolnieniu lekarskim przebywają np. na wakacjach albo chwalą się nabytym samochodem.
Stąd nasuwa nam się pytanie kiedy właściwie wykorzystujemy zwolnienie lekarskie niezgodnie z przeznaczeniem oraz kiedy świadczymy pracę?
Zacznijmy najpierw od tego, że zgodnie z treścią przepisu art. 6 ust. 1 Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego.
Niemniej jednak, nie w każdej sytuacji prawo do świadczenia ustawowego – tu zasiłku chorobowego, będzie przysługiwało ubezpieczonemu. W myśl przepisu art. 17 ust. 1 powołanej ustawy zasiłkowej, ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia.
Zgodnie natomiast z art. 84 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami.
Jak wskazał Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 20 stycznia 2005 roku
(I UK 154/04) ubezpieczony traci prawo do zasiłku chorobowego w przypadku wystąpienia jednej z dwóch niezależnych przesłanek określonych w art. 17 ust. 1 ustawy, a więc wykonywania pracy zarobkowej w okresie orzeczonej niezdolności do pracy lub wykorzystywania zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia.
Wykonywanie pracy zarobkowej w rozumieniu art. 17 cyt. ustawy polega na podjęciu działań stanowiących realizację obowiązków pracowniczych lub wynikających z innego stosunku prawnego obejmującego świadczenie pracy (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 kwietnia 2012 r., z dnia 25 lutego 2008 roku), czyli podejmowania działań zarobkowych które summa summarum zmierzają do osiągnięcia zysku. Z tym, że o tym, czy ktoś wykonuje pracę zarobkową świadczy faktyczne wykonywanie czynności składających się na tę pracę, a nie samo istnienie określonej działalności – stosunku pracy, umowy cywilnoprawnej, działalności pozarolniczej.Tytułem do objęcia ubezpieczeniami społecznymi jest bowiem faktyczne wykonywanie działalności zarobkowej.
Nie będzie zatem stanowiło świadczenia pracy jak absurdalnie niekiedy wskazuje ZUS np. formalne podpisanie określonej umowy czy udzielenia pełnomocnictwa w ramach nieodpłatnej pomocy świadczonej w ramach dobrej woli przez współmałżonka.
Wykonywania pracy zarobkowej, o której mowa w art. 17 ust. 1 ww. ustawy nie można bowiem utożsamiać z samym istnieniem stosunku prawnego w postaci udzielonego pełnomocnictwa czy podpisania umowy.
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego pracą zarobkową jest bowiem każda aktywność ludzka zmierzająca do osiągnięcia zarobku, w tym pozarolnicza działalność gospodarcza, choćby nawet polegająca na czynnościach nieobciążających w istotny sposób organizmu pracownika pozostającego na zwolnieniu lekarskim (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 05 kwietnia 2005 r.).
Należy bowiem wskazać, że przyjmując koncepcję ZUS należałoby stwierdzić, iż każde nasze zachowanie na zasiłku w przypadku prowadzenia przez nas firmy będzie uznawana za wykonywanie pracy w tym np. podpisania przez nas za małżonka druku Z3b kiedy mamy do tego upoważnienie.
Kolejna przesłanka po którą ZUS bardzo chętnie sięga po to aby pozbawić nas zasiłku to wykorzystywania zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia.
Wiadomym jest, że postępowanie cywilne jest kontradyktoryjne co oznacza, że każda ze stron musi udowodnić swoją rację. W praktyce ma to o tyle duże znaczenie, że na Organie rentowym spoczywa ciężar udowodnienia, że faktycznie to zwolnienie wykorzystywaliśmy niezgodnie z przeznaczeniem. Bez dwóch zdań zajdzie taka sytuacja w przypadku kiedy mamy zwolnienie leżące a przebywamy w tym czasie na wakacjach zamiast leżeć w łóżku i się leczyć, a także gdy mając załóżmy inne zwolnienie podejmujmy aktywność fizyczną która wpływa negatywnie na nasz stan zdrowia podczas leczenia. Dopiero w takich przypadkach ZUS może stwierdzić, że wykorzystujemy zwolnienie niezgodnie z przeznaczeniem.
Dlaczego ta wiedza jest tak istotna?
Ponieważ w przypadku zakwestionowania przez Organ rentowy zwolnienia lekarskiego oraz wcześniejszej wypłaty zasiłku ZUS upomni się o wypłacone świadczenie oraz zażąda zwrotu wypłaconego zasiłku. Nie poddawajmy się jednak, bo nawet w przypadku prawidłowego stwierdzenia przez Organ rentowy, że pracę faktycznie świadczyliśmy albo wykorzystywaliśmy zwolnienie lekarskie niezgodnie z przeznaczeniem to nie jesteśmy na straconej pozycji. Ale o tym już kiedy indziej…
KOMENTARZE 0